((بحث، مرور، تکرار))

اهمیت بسیار بحث کردن و مرور و تکرار نمودن درس استاد برای شاگرد :

الف: شاگرد باید بلافاصله پس از درس استاد و قبل از فراموش کردن نکات و مطالبی که استاد در درس بیان کرده است ، اقدام به مرور و مباحثه شخصی درس نماید؛ سپس همین مباحثه را در فرصت های مناسب ؛ با دیگران مباحثه نماید.

ب : شاگرد باید با همدرسی ای بحث کند که در کلاس ، مراقب نکته هاس سودمند و قواعد و ضوابط و ... باشد.

ج : اگر شاگرد هم مباحثی را برای خود نیافت ؛ باید با خودش مباحثه کند و مطالبی را که در جلسه درس از استاد شنیده است ، برای خودش تکرار نماید تا فراموش نشوند.

د : شاگرد باید خارج از جلسه درس مباحثه کند (چه با خود یا با دیگران)؛ مگر اینکه استاد جلسه درس را ترک کرده باشد و مباحثه او مزاحمتی برای دیگران نداشته باشد.

((درس پس دادن))

وقی که شاگرد می خواهد در محضر استاد درس بخواند ( درس پس بدهد) ، ابتدا باید از استاد اجازه بگیرد ؛ سپس درس را با دعا شروع کند.

{اول استعازه کند یعنی با گفتن : اعوذبالله من الشیطان الرجیم از شر شیطان به خدا پناه ببرد.

بعد از ان بسم الله الرحمن لرحیم را بر زبان بیاورد.

بعد خدای را سپاس گفته و بر پیامبر اعظم (ص) و خاندانش درود بفرستد :(الحمدلله رب العالمین و صلی علی محمد و اله الطاهرین) ،بعد از ان ، دعای خود را به استاد و والدین و همه استادان و دانشمندان و به خود و به همه مسلمانان نثار کند و اگر دعای مخصوصی را نیز نثار مولف کتاب درسی خود نماید ، بسیار پسندیده است، هروقت شاگرد درس خواندن را تمام کرد ، باید برای بار دوم نیز استاد خود را دعا کند و استاد نیز هر وقت که مشمول دعای شاگردان قرار گرفت ، باید درباره شاگرد دعا نماید.

((رعایت نوبت))

شاگرد در کلاس باید همیشه نوبت را رعایت کند.

((در محضر استاد))

شاگرد در محضر استاد باید با ادب و با نزاکت بنشیند .

((بد رفتاری در کلاس))

اگر یکی از شاگردان در کلاس با شاگرد دیگر بد رفتاری کند ؛ هیچ کس بجز استاد ؛ حق برخورد یا تنبیه کردن او را ندارد ؛ ولی اگر یکی از شاگردان یا حاضران در جلسه درس، با خود استاد بر خلاف ادب و نزاکت رفتار کند ؛ همیشه شاگردان موظفند که در حد توانایی خود او را توبیخ و طرد نماید ؛ هرچند استاد به منظور ادای حق استادی ، از جسارت چنین فردی چشم پوشی و گذشت کند.

((در کار دیگران دخالت نکن))

شاگرد نباید در درس و بحث شاگردان دیگر مداخله نماید ؛ مگر با اجازه استاد و شاگردان.

((وسط حرف شاگردان نپر))

شاگرد نباید وقتی استاد یا شاگردی صحبت می کند ، در صحبت کردن ان دخالت کند و وسط حرف زدن انها بپرد و صحبت کند.

{و لا تشارک فی الحدیث اهله و ان عرفت فرعه و اصله ....  در گفتار کسی که صحبت میکند دخالت نکن ، اگر چه اصل و فرع ان سخن را بدانی}

((جدایی نیانداز))

در جلسه ی درس، شاگرد نباید بین دو شاگردی که با هم مانوس هستند ، بنشیند و مابین انها جدایی بیاندازد ؛ مگر با رضایت آنها.

((وارد شدن به کلاس))

شاگرد باید هنگام وارد شدن و نشستن در جلسه درس ، رعایت اسایش حاضران را بنماید.

((جای دیگران را نگیر))

شاگرد نباید در کلاس ، جای دیگران را اشغال نماید و شاگردان حاضر نیز نباید جای خود را به شاگردی که تازه وارد کلاس شده است بدهند(مگر در جایی که مصلحتی در این کار وجود داشته باشد) ولی باید جا را برای نشستن او باز نماید.

((نحوه نشستن))

شاگرد باید در حلقه درس بنشیند و نباید در داخل حلقه درس یا جلوی شاگرد دیگر بنشیند ،؛مگر وقتی که جای خالی برای نشستن او نباشد.

(اکنون نیز که از صندلی ، بیشتر در کلاس ها استفاده میشود بهتر است صندلی ها را دایره ای و به سمت تخته و استاد قرار دهند)

((حق اولویت نشستن))

پدید آمدن حق اولویت نسبت به محل نشستن برای شاگردی که با نشستن در مکانی از کلاس انس گرفته است ؛ هرچند یکی دو روز نتواند در جلسه درس شرکت کند.

*((با دیگر شاگردان))

شاگرد باید ادب و نزاکت را نسبت به دیگر شاگردان کلاس رعایت نماید ، زیرا در حقیقت اظهار ادب به انها ، مانند ادب نگه داشتن به استاد و احترام گذاشتن به جلسه او می باشد.

*((ورود به کلاس))

شایسته است طرز وارد شدن شاگرد به جلسه درس طوری باشد که باعث جلب توجه حاضران و به هم خوردن فضای درس نشود.

*((کنار استاد))

زمانی شاگرد میتواند در کلاس ، کنار استاد(نزدیک استاد) بنشیند که استاد و حاضران او را صریحا به این کار دعوت نمایند و یا مقام و جایگاه او ایجاب نماید.

به نام خدا

((نشاط جوانی))

شاگرد باید فرصت دوران نشاط و جوانی را مغتنم شمرده و در یاد گرفتن علم و دانش بلند بوده و به کم قانع نشود.

{شاگرد باید وقت فراغ و اسایش خیال و حالت نشاط و شروع دوره جوانی را قبل از ان که عوامل تباه گر، ریاست ، جاه و مقام به « هجوم آورند ، غنیمت بشمارد و نباید خود را از هر لحاظ کامل تلقی کند و خود را از استاد بینیاز بیند .}

به نام یزدان پاک

((استمرار حضور))

شاگرد باید ملازمت و همبستگی خود را با جلسه درس استاد حفظ نموده و آن را استمرار بخشد .

{زیرا در سایه این ملازمت و همبستگی با استاد به نکات سودمند و متنوعی دست خواهند یافت  که او برای دسرسی به این نکات ؛ به وقت و فرصت فراوانی نیاز دارد تا به برخی از آنها در کتابها و نوشته ها دست یابد.}

به نام خدا

((روش نقل حدیث))

شاگرد، در علم حدیث باید درباره نقل کردن ازروایت و کتابهایی که انها را پیش استاد قرائت کرده و یا شخصا انها را مطالعه نموده است ؛ اهتمام و عنایت کافی داشته باشد.

به نام خدا

((بنویس))

شاگرد باید به وسیله نوشتن ، از دانش و سرمایه های علمی که بدست اورده است حفظ و صیانت نماید.

((روز شروع درس))

بهتر است روزِ شروع درس ، دوشنبه ، چهارشنبه یا پنج شنبه باشد و بهتر است که ساعات درس ،اوایل صبح باشد(بامدادان)

((درس حدیث))

شدّت اهتمام شاگرد در مطالعه و بررسی مسائل مربوط به درس حدیث :

الف)شاگرد باید درس حدیث را در ابتدای صبح فرا گیرد

ب)نباید به صِرف شنیدن حدیث اکتفا کند ؛ بلکه به درک معانی و مفاهیم حدیث اهتمام ورزد

ج)در فراگیری مسائل و علوم مربوط به علم حدیث ، هیچ گونه کم کاری و مسامحه ای را برای خود روا ندارد .

((برنامه شبانه روزی))

شاگرد باید برنامه شبانه روزی خود را برنامه ریزی کند :

باید شبانه روز خود را برای اشتغالات علمی برنامه ریزی کند .

بهترین وقت برای حفظ کردن ، سحر ها و ساعات پس از نیمه شب است.

بهترین وقت برای بحث و گفتگوهای علمی ، اوایل صبح است

بهترین وقت برای کتابت و نوشتن مطالب علمی ، اوقات نیمروز است.

بهترین وقت برای مطالعه و بررسی مطالب علمی ، شبانگاهان است.